Eksploratorzy

W rogu gdowskiego cmentarza parafialnego przyciąga wzrok wyniosły kopiec z pomnikowym krzyżem i figurą symbolizującą płaczącą Polskę. To zbiorowa mogiła z czasu powstania krakowskiego, pochowani są w niej powstańcy z oddziału płk Suchorzewskiego, który 26 lutego 1846 roku stoczył bitwę pod Gdowem z oddziałem armii austriackiej płk Benedeka. 154 powstańców, poległych w czasie bitwy, pochowano na terenie pastwiska obok cmentarza. W 1906 roku na mogiłach powstańców usypano kopiec i włączono go w obręb cmentarza.








Tablice memoratywne na ścianach pomnika






Widok na gdowski cmentarz ze szczytu kopca,


i sielski na okoliczne pola:


Zapłakana, czy tez zasmucona Ojczyzna. Po mojemu to jakby przysnęła...


Raciborszczyzna ma swoich Kokesów i Jungblutów, a w tych stronach potentatem był chyba ten pan. Nazwisko to często można spotkać na galicyjskich cmentarzach.

_________________
Viribus Unitis

Oj Marek, Marek ... a ja sobie myślę, że zastygła w smutnej bezsilności

_________________
"Tylko dwie rzeczy są nieskończone: wszechświat oraz ludzka głupota, choć nie jestem pewien co do tej pierwszej"
Albert Einstein

Przepraszam Autora powyższego wątku, za opisanie historii kopca - "Mogiły powstańców 1846 w Gdowie" w innym miejscu - w obszernej treści wątku "Gdów - cmentarz parafialny".viewtopic.php?f=253&t=6410

W 2006 r. - po 30 latach pobytu na Zagłębiu (Sosnowiec) wróciłem na stałe do swojej rodzinnej miejscowości, jako emeryt - pełen zapału do działalności społecznej na rzecz regionu.
Właśnie w dniu 19 sierpnia 2006 r. przypadała 100-na rocznica usypania kopca i odsłonięcia na nim pomnika. Jako nowy członek Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Gdowskiej, apelowałem do moich współmieszkańców informacją, którą zamieściłem na tablicy Stowarzyszenia (tą nad skarbonką przy policji) - na rynku w Gdowie.

Po 2 tygodniach oglądania przez Gdowian poniższego apelu - w dzień setnej rocznicy uroczystości - palił się tylko 1 znicz - ode mnie...

Mieszkańcy Gdowa - jak co roku - zapalili setki zniczy na kopcu w dniu 1 listopada !

To nic dziwnego Panie Franciszku, czytałem niedawno ciekawy artykuł na zbliżony temat, poparty badaniami o współczesnej wsi polskiej (ma być wydana książka na ten temat), o tradycji (jak w niezapomnianym "Misiu").
Dobrze, że chociaż Pan zapalił ten znicz, może za rok zapali ktoś więcej...

1846 - 1906
... przez tyle lat nie wolno było w tym miejscu postawić nawet krzyża.
(patrz litografia z okresu Wiosny Ludów)

154 Powstańców Krakowskich pochowano w 3 dołach po gliniankach, poza murem cmentarnym.
Usypany po latach, na ich mogiłach, wysoki kopiec stanowi dziś najważniejszą część cmentarza, gdzie wprost trafimy główną jego aleją.

Tak ! Tu pod kopcem śpią Ci, którzy walczyli i zginęli w kolejnym powstaniu narodowym o wspominaną dziś właśnie - wytarganą zaborcom - NIEPODLEGŁOŚĆ.
Ich młodzieńcza świadomość, przywrócenia wolności jedynym sposobem – ofiarą siebie w walce – jak w słowach wcześniejszego naszego Hymnu Narodowego – po latach : „Wróciły nam Ojczyznę Wolną ".

Trzeba tam było do nich iść - symbolicznie dnia 11.11.11. o godz. 11.11.11. zapaliłem znicz (wokół wietrznie i pusto)
(dziś znów odbyły się uroczystości viewtopic.php?f=218&t=10017 )

Ja również 31 X odwiedziłem cmentarz w Gdowie i zapaliłem znicz na mogile powstańców. Dzień wcześniej oglądałem program prof. Wiktora Zina który pięknie opowiadał o tym miejscu. Dzieki temu postanowiłem więc wyruszyć i odwiedzić Gdow oraz inne miejsca pamięci i nie tylko w okolicy niektóre poznane dzięki forum np. Żerosławice. Na wszystkich paliły się znicze i były położone kwiaty mam nadzieje ze dzieje się tak nie tylko przed dniem 1 listopada.

Prof. Wiktor Zin odwiedza(ł) co roku w Gdowie grób swojego teścia.

Ten Wiktor Zin od "Piórkiem i węglem"

_________________
Życie to surfing, więc nie bój się fal...

Tak to ten sam prof.Wiktor Zin. Szkoda że nie ma go juz z nami od 5 lat. W TVP Historia emituja jego archiwalne programy.

Zmarł w 2007 r. - a ja napisałem - "odwiedza" - pewnie jego duch

W mogile pod kopcem leży 154 powstańców.
W bitwie pod Gdowem 1846 r. zginęło ich dużo więcej. Część powstańców próbowało uciekać gościńcem w stronę Dobczyc. Zostali doścignięci i zabici przez bandy rozbestwionych chłopów.
Leżą w Gdowie przy ul. Myślenickiej pod krzyżem krożanskim – 3 ?, viewtopic.php?f=245&t=11984
w Kunicach pod figurą we wspólnej mogile z żołnierzami z II wojny światowej – 6, viewtopic.php?f=87&t=10626
oraz w Winiarach pod kapliczką w centrum wsi – 8.

Klub Przyjaciół Wieliczki znów pamiętał o kolejnej - 166 rocznicy Powstania Krakowskiego.
Od 7-u lat - pełna inicjatywy pani Jadwiga Duda z Wieliczki - organizuje dla młodzieży szkół noszących imię Edwarda Dembowskiego - konkurs wiedzy o powstaniu oraz wycieczkę - Szlakiem Powstania Krakowskiego i Rabacji Galicyjskiej (Wieliczka, Łazany, Gdów, Grodkowice, Kraków - Podgórze).
http://www.zsz-wieliczka.pl/news.php

W jednej z sal CK (Centrum Kultury) w Gdowie, znajduje się dużych rozmiarów obraz namalowany przez Mieczysława Wątorskiego - malarza historycznego i batalistycznego, profesora ASP w Krakowie.
Obraz „Bitwa pod Gdowem 1846” nie oddaje tego, co przedstawiają w swoich zapiskach świadkowie. Opiera się na wyolbrzymionym opisie bitwy, autorstwa dowodzącego wojskiem CK - pułk. Benedyka. Zupełnie inaczej przedstawiają obraz walki - J. Straus oraz obaj plebani parafii Gdów i Dziekanowice.
Na obrazie bitwy stoczonej pod murem cmentarnym, wojsko austriackie jest przedstawione jako aktywne, gdy naprawdę było tylko biernym obserwatorem bestialskiego mordowania poddających się kosynierów przez otaczające bandy chłopów.
Z meldunku Benedyka - „Kosynierzy, przyciśnięci do muru cmentarnego przez bandy chłopskie, próbowali rozpaczliwie się bronić. Szybko jednak stracili nadzieję i rzucili na ziemie kosy, błagając o litość”
Na obrazie zostało przedstawionych kilka chłopów – faktycznie ich liczba aż 10-krotnie przewyższała liczbę powstańców. Przedstawiono również trzech konnych Krakusów. Naprawdę to konnica powstańcza, jeszcze z początkiem bitwy na rynku, w popłochu uciekła ku Krakowowi.

Profesor Mieczysław Wątorski malował ten obraz na podstawie wizji plenerowych oraz barwnego opisu i wskazówek, przekazywanych mu osobiście przez Tomasza Budę.

W 167 rocznicę Rewolucji Krakowskiej - w przeddzień bitwy pod Gdowem - zmówiłem Im „Wieczne odpoczywanie” i zapaliłem na Ich mogile kolejny znicz.

Jeden z wymienionych wyżej, relacjonujących przebieg bitwy - proboszcz z Dziekanowic napisał do biskupa w Tarnowie:
„Rząd galicyjski nie zdoła nigdy usprawiedliwić się przed sądem historii i przed sądem Boga z dokonanych mordów. Nigdy nie obmyje rąk z tyle przelanej krwi. Gdy powstańcy bez dowódcy, bez szyku i środków obrony - otoczeni ze wszystkich stron rzucili broń i błagali o litość - wojsko i chłopi z wściekłością zaczęli mordowanie bezbronnych powstańców”.

Zeszyt 43 Biblioteczki Wielickiej (str. 10 – 14), zawiera prelekcję Tadeusza Kuliga, który w oparciu o zapiski z Kroniki Parafialnej Gdowa, szczegółowo przedstawia przebieg miejscowych wydarzeń w dniach 21- 28 lutego 1846 r.
Spisany w księgach parafii w formie kalendarium przez ówczesnego proboszcza gdowskiego - ks. Ludwika Kusionowicza, stanowi dziś jedno z 4-ch dokumentów - świadectw bezpośrednich jej uczestników. /Ksiądz Kusionowicz, był proboszczem gdowskim w latach 1842 – 1888 r. (podobno wtedy organistą gdowskim był ojciec znanego z historii Jana Kantego Andrusikiewicza - również organisty, ale z Chochołowa, który w tym samym czasie, razem z ks. Kmietowiczem, w dniu 21 lutego 1846 r. zorganizował powstanie chochołowskie)./

Pani Jadwiga Duda z Biblioteki w Wieliczce, zorganizowała VIII już konkurs wiedzy p.t. „Powstanie Krakowskie w 1846 r. – pamiętamy po 167 latach”, w którym uczestniczyła młodzież ze szkół średnich, noszących imię Edwarda Dembowskiego.
Podsumowaniem konkursu była dzisiejsza wycieczka autokarowa dla uczestników szlakiem rewolucji krakowskiej i rabacji galicyjskiej: Wieliczka – Łazany – Gdów – Grodkowice – Krakow Podgórze (Stary Cmentarz). W Gdowie pod kopcem młodzież odmówiła modlitwę, a jej delegacja, wspólnie z czlonkami Towarzystwa Przyjaciół Wieliczki, złożyła na kopcu wiązankę kwiatów oraz zapaliła znicze (pochwalę się, że miałem okazję być jednym z przewodników owej wycieczki).

Inny opis miejsca oraz miejscowości znajdziemy na http://www.mapakultury.pl/art,pl,mapa-k ... 23648.html

Taką mam gorzką refleksję, że ci co zapalają te kilkaset zniczy każdego 1 listopada stojąc w kolejce aby wdrapać się na kopiec, są potomkami tych którzy powstańców wymordowali, odarli do naga i zostawili na pastwę kruków...

skomentowałam to już w innym poście ale powtórzę swoją refleksję ,że te kilkaset zniczy każdego 1 listopada zapalają potomkowie tych którzy powstańców wymordowali, odarli do naga i zostawili na gościńcach...

Czemu ma służyć ten komentarz/refleksja?

_________________
MM

Należy koniecznie wyjaśnić - ziemiance - i podobnie jej myślącym:

Z pułk. Benedekiem i 400 osobowym, doborowym wojskiem austriackim, przybyło z wiosek okolic Bochni ponad 4 000 obcych chłopów!
Miejscowi chłopi z Gdowa (z wyjątkiem jednego o nazwisku Dąbrowa) uciekli za Rabę jeszcze przed wejściem do miasteczka powstańców i nie uczestniczyli w rzezi 300 osobowego oddziału powstańczego. http://gazetagdowianin.pl/2013/08/23/o- ... adz-gminy/
Odwiedzający dziś cmentarz (głównie parafianie Gdowa) - zapalający na kopcu znicze - na pewno nie są potomkami tamtych przybyszów, którzy wtedy wymordowali powstańców, odarli ich do naga i zostawili na gościńcach.
Są potomkami tych, którzy 3 dni później - po uzyskaniu zgody władz austriackich na pogrzebanie powstańców - zwieźli i pogrzebali ich w 3 gliniankach na granicy Bilczyc i Gdowa. http://rebelya.pl/forum/watek/71854/ oraz http://www.geocaching.com/geocache/GC4E ... 40fe313fb4